‘De plaats van een christen is het verzet’, stelde Désanne van Brederode onlangs in De Nieuwe Koers. Maakt dat van een theoloog automatisch een verzetsleider, vraagt Alain Verheij zich af.
Als ik nadenk over mijn grootste beroepsgenoten van de vorige eeuw neig ik naar ‘ja’. De stemmen van theologen als Dietrich Bonhoeffer en Martin Luther King zingen nog altijd rond in de kerk en in de wereld. Beiden haalden net als Jezus de veertig niet en kwamen op gewelddadige wijze om het leven. Bonhoeffer werd terechtgesteld vanwege zijn verzet tegen het nazisme (zelfs op beschuldiging van betrokkenheid bij een geplande aanslag op Adolf Hitler). King werd vermoord als iconische voorman van de burgerrechtenbeweging in Amerika. Hun theologische gedachtegoed kreeg een definitief stempel van geloofwaardigheid doordat ze met heel hun leven de goede kant van de geschiedenis kozen.
Godsgezanten en de barricades, het is een combinatie die veel ouder is dan de twintigste eeuw. De grootste Hebreeuwse profeet, Mozes, leidde zijn volk in Gods naam weg uit een onderdrukkend slavenbestaan. Zodra hij op een dag een onblusbaar vuur ziet branden op een droge struik in de woestijn, weet hij wat zijn roeping is. Hij moet met tomeloze energie blijven opkomen voor hen in wie geen toekomst of leven lijkt te zitten. Mozes laat alles achter en zet zijn leven op het spel om de machtigste man ter wereld het hoofd te bieden: de farao moet zijn slaven vrijlaten. God heeft het gewild.
Graaf diep tot aan de wortels van het evangelie, en je vindt daar een gloedvol protest tegen onrecht en alle potentaten die zich ervan bedienen. We kennen de namen van tientallen bijbelse profeten die hun mond niet hielden tegen het gezag, die onvermoeibaar aanklagend schreeuwden, demonstreerden en zongen. Toch is het niet zo dat alle theologen tussen Mozes en Martin Luther King vocale helden van het protest zijn geweest. Integendeel, veruit de meeste collega’s die ik ken, laten de spandoeken (en meer) aan een ander en bewaren in ieder geval uiterlijk hun rustig, kalme moed. Ook ik ben in geen enkel opzicht waardig de schoenveters van een Bonhoeffer vast te maken. Hoe komt dat en wat let ons eigenlijk? Ik behandel hier drie barrières tussen theologen van vandaag en de felle opstand.
Klik hier om het volledige artikel te lezen.
