Bijbellezen met iemand met een (licht) verstandelijke beperking

“Wanneer je niet kunt meekomen op school en aangepast onderwijs volgt, is het belangrijk dat wij het samen goed hebben als het over God gaat! Dan is de sfeer en het samenzijn belangrijker dan het leren”. José Korsaan is jeugdwerker in de GKv in Putten en is auteur van Bijzonder! een Bijbelmethode voor mensen met een (licht) verstandelijke beperking. Zij is ervan overtuigd dat het christelijk geloof, de liefde die Jezus geeft, voor iedereen toegankelijk is.

Plaatjes, een beetje uitdaging en herkenning
“Als ik jongeren met een verstandelijke beperking verhalen vertel, neem ik de tijd, praat ik rustig en hou ik het tempo laag. Het verhaal en de plaatjes zijn belangrijk maar contact, de ervaring en het samen plezier maken, is nog belangrijker! Bij jongeren met een licht verstandelijke beperking kan je het bekende verhaal wel iets uitbreiden, of gedeeltes uit de brieven van Paulus gebruiken. Dan bied ik hen naast de herkenning ook uitdaging. Het verhaal van David kennen ze wel, maar Mefiboseth meestal niet, terwijl dit verhaal hen ook aanspreekt”, zegt José.
Ook horen zij graag ervaringsverhalen over het geloof. José vertelt soms dat zij ook niet altijd alles begrijpt, dat zij ook haar vragen heeft. “Het is een feest van herkenning als ze van mij of van elkaar horen: “Naar de kerk gaan vind ik lastig” en “O, heb jij dat ook?!”

Bijbellezen met kinderen een (licht) verstandelijke beperking
Als José een Bijbelverhaal vertelt aan jonge kinderen met een verstandelijk beperking dan gebruikt ze de illustraties als aanknopingspunt. “Vertellen bij het plaatje, in eigen en eenvoudige woorden, spreekt kinderen met een verstandelijke beperking meer aan. Je houdt ondertussen contact met het kind. Je hebt veel sneller in de gaten of ze geboeid zijn of dat ze iets niet begrijpen. Maak ondertussen oogcontact met de kinderen. Dan voelen ze zich gezien. En praat rustig. Liever een paar woorden, dan een lang verhaal.”

Kinderen met een verstandelijke beperking kunnen genieten als ze een verhaal herkennen. Dus veel herhaling is voor deze doelgroep goed. En José zegt: “Overvragen ligt op de loer voor kinderen met een beperking, dus blijf daar voortdurend alert op. Dat wil niet zeggen dat je daarin moet blijven steken. Helaas zie ik dit te vaak. Aangepaste diensten voor (volwassen!) mensen met een beperking kunnen nog steeds gaan over Noach in de ark. Mensen met een verstandelijke beperking kunnen, op hun tempo en niveau, ook nieuwe dingen leren.”

Welke (kinder)bijbel is geschikt?
 “Voor jongeren of volwassenen met een licht verstandelijke beperking is een kinderbijbel of dagboek voor kinderen vaak niet geschikt om te gebruiken, want zij willen zich niet meer identificeren met een kind. In kinderbijbels wordt vaak een kind afgebeeld, gaat het over een papa en mama en niet over groepsleiders, gaat het over school en niet over de opvang waar zij heen taxiën”, zegt José. Soms gebruikt José wel de tekeningen in een kinderbijbel, maar zijn de lappen tekst niet geschikt om voor te lezen, vanwege de korte spanningsboog. “Ik pak er liever een filmpje of attribuut bij om het verhaal te verduidelijken. Het maakt natuurlijk ook uit of ik één of acht jongeren voor me heb zitten.”

Ook let José op het taalgebruik. Want woorden als uitverkoren, barmhartig en genade, zijn moeilijk te begrijpen. Ze gebruikt zelf vaak de ‘Bijbel in gewone taal’ voor volwassen mensen met een licht verstandelijke beperking. “Deze Bijbel maakt gebruik van begrijpelijke en eenduidige woorden. Zo wordt het woord ‘vlees’ (de zondige natuur) vertaald met ‘slechte verlangens’. Daarbij zoek ik dan beeldmateriaal en werkvormen en dit alles pas ik aan op het niveau van de groep. Ik vind het belangrijk dat je goed naar de mogelijkheden van je groep kijkt. Ik probeer aan te voelen wat ze kunnen en wat hen raakt. Hier is (helaas) niet één richtlijn voor te geven. De mate van beperking, is bepalend voor de manier waarop je een Bijbelverhaal kunt vertellen. Een Bijbelverhaal of een gesprek over God en het geloof met kinderen of volwassenen vind ik prachtig. De aandacht en ontvankelijkheid waarmee zij de boodschap tot zich nemen, maakt mij klein. Je merkt dat ze beseffen: dit gaat ergens over! De heiligheid van de sfeer op dat moment, raakt hen… en mij.”

José Korsaan (www.josekorsaan.nl/) heeft 12,5 jaar als SPH-er gewerkt bij stichting Sprank op een logeerhuis voor mensen met een (licht) verstandelijke beperking. Ze is auteur van de catechesemethodes Follow-up! en Bijzonder!, een bijbelmethode voor mensen met een verstandelijke beperking. Ook ontwikkelde ze het portal voor geloofsbegeleiding van mensen met een verstandelijke en sociale beperking op Opkijken.nl.
Gewoon anders bijbellezen is een serie van Kinderbijbels.nl en Opkijken.nl. De blog is #1 in de serie. Meer weten over Gewoon anders bijbellezen? Klik hier voor meer informatie, abonneer je op de nieuwsbrief of volg ons op Facebook.

Volgende week:
Waar kun je op letten bij het uitzoeken van een kinderbijbel voor een kind of volwassene met een verstandelijke beperking? Met: tips en handvatten en een winactie!