Nu het licht weer lengt, verlang ik terug naar een donkere dag. Die avond voor Kerst waarop de halve Vinex in de nachtdienst zat. Stille Nacht, Black Gospel en hippe filmpjes vertelden over de geboorte van Jezus. Maar toen het gevoel piekte, brak ik het spel. “Wie voelt zich weleens eenzaam?” Lekkere binnenkomer vlak voor het familiediner… En toch heeft 1 op de 3 er last van. En 1 op de 10 mensen in Nederland heeft het in chronische vorm.
Na een scheiding of verlies van een partner komt het vaker voor. Wie zijn werk kwijtraakt, kan makkelijk in een isolement verzeilen. En leeftijd maakt weinig uit. Een 18-jarige kan zich net zo eenzaam voelen als de 75-jarige buurvrouw. Wat is eenzaamheid eigenlijk? Er zijn mensen die in hun eentje naar Santiago de Compostella fietsen en zich kiplekker voelen. Eenzaamheid is subjectief, je voelt je niet verbonden, je mist een hechte, emotionele band met anderen. Dus ook in een relatie kan eenzaamheid de kop opsteken.
Maar nu de ernst van dit verhaal. Eenzaamheid is een nationale ziekte waar je aan kunt overlijden. Wat mooi dat er in de afgelopen tijd initiatieven ontplooid zijn om eenzaamheid terug te dringen. Een meelevende kerk, fijne collega’s of een praatje over de schutting hebben een heilzame werking. En de uitnodiging om zelf in beweging te komen. Zorg dat je er (weer) bij komt… Toch heeft eenzaamheid een laag die je niet wegmasseert. Toen ik vroeg aan mijn wijkgenoten “Wie is nog nooit eenzaam geweest?”, ging geen vinger in de lucht. Dat kan aan de vraag liggen, maar ik denk dat iedereen zich buiten het paradijs wel eens onverbonden, onbegrepen en eenzaam voelt.
In de film The Fault in our Stars worstelen twee zieke jongeren met het idee dat ze gaan sterven. Het ergst voor hen is de gedachte dat alles voor niets geweest is, dat je wegzakt in de vergetelheid. Je hoeft niet in een midlifecrisis te zitten om je daar iets bij voor te kunnen stellen. We zoeken, we tasten, we verlangen ernaar opgenomen te zijn in een groter geheel. C.S. Lewis typeerde dit als the Godshaped hole in ons hart. Geen wandelclub, carrière of groter huis kan dat gat dichten. Dat kan God alleen, als Hij zich met ons leven verbindt en met ons is. Immanuel.
Wie eenzaamheid te lijf gaat, hoeft geen medicijn te schuwen. Veel stappen worden gezet in de goede richting. Ons land is wel klaar met individualisering. Maar wie denkt dat eenzaamheid op een oor na gevild is, heeft de diepte niet gepeild. Van het gat in zijn eigen hart.
Joost
Joost Smit is predikant in Amersfoort-Vathorst. Hij schrijft over geloof en werk.
Deze column hebben wij met toestemming overgenomen uit Clink (magazine van CGMV Vakorganisaties), februari 2018 jaargang 11 #01.
Klik hier om naar het themadossier over eenzaamheid te gaan. Je vindt er achtergronden, materialen om met het thema aan de slag te gaan in de gemeente en ervaringsverhalen.