Het is niet de agenda die bepaalt hoe haar dag eruit ziet, het is haar lijf. De keuzes die ze maakt zijn afhankelijk van hoe zij zich voelt. En Anke Bosma voelt zich op dit moment goed. Al weet zij dat ze mogelijk niet lang meer te leven heeft…
Doordat ze steeds minder energie heeft, kan Anke minder afspraken maken en voelt zij zich eenzamer worden. “Dan ben ik veel alleen thuis. Maar ik voel me vooral eenzaam omdat het -ook in de ontmoeting met de ander- steeds moeilijker is om verbinding te leggen tussen mijn realiteit en die van de wereld.”
Anke heeft te horen gekregen dat ze zal sterven. De kanker is teruggekomen in haar lichaam en er is niet veel meer aan te doen. “Ik kreeg in 2015 te horen dat ik nog een half jaar tot vijf jaar heb… en ik leef nog steeds!”, zegt ze. “Mensen om mij heen zijn aan het werk, hebben een sociaal leven en kijken vooruit. En ze praten over materiële zaken. Maar dat zijn onderwerpen waar ik niet meer bij stil sta, die doen er niet er toe. Maar de kloof tussen ziek zijn en deze drukke wereld is groot. Dit is een wereld waar alles draait om de mooie kant. De kant die Facebook bijvoorbeeld laat zien, maar word je daar nou blij van? Dat is alleen een buitenkant. Alles wat afwijkt van mooi en gezond krijgt geen ruimte meer. En deze kant werd in mijn geval ook aangemoedigd door een calvinistische opvoeding: niet zeuren maar doorgaan! Maar niemand kan er omheen: er is nou eenmaal een zwarte kant aan het leven hier”.
Dus zoekt Anke vaak alleen haar weg door het leven van ziekte, afscheid nemen en van loslaten. En ze zegt: “Niemand wil zijn waar je nu bent. Je krijgt dan ook te horen: ‘Ach, het valt wel mee toch? Er zijn nog lichtpuntjes’ of andere reacties waardoor deze pijn niet gedeeld kan worden. Ik realiseer mij dat mensen niet willen blijven bij de pijn van een ander.”
Anke heeft de eenzaamheid vooral ontmoet toen zij haar verjaardag vierde. Ze had acht vriendinnen uitgenodigd waarvan maar drie aanwezig waren. “Het was voor mij belangrijk om mijn verjaardag te vieren, ik weet immers niet of ik er nog eens eentje meemaak…. Een vriendin zei me: ‘Maar Ank, misschien willen zij jou liever alleen ontmoeten en spreken.’ Ik wilde weten waarom zij dit zei, en ze gaf aan dat zij het lastig vond om mij zo verdrietig te zien. Een andere vriendin liet me weten dat zij door mij geconfronteerd werd met haar eigen pijn, het kwam te dichtbij”, legt Anke uit, “Dus wil de ander jou niet laten waar je bent en je moet maar weg bij jezelf… zo snel mogelijk wegstappen bij pijn en verdriet. Er wordt veel te vaak een oplossing aangereikt. Al is dit troostend en goedbedoeld, het werkt dus averechts.”
Anke heeft ook liever een hand op haar arm dan een troostende omhelzing: “Zo’n omhelzing zegt mij ook eigenlijk: ‘Stil maar, heb maar geen verdriet.’ Terwijl ik alleen maar wil dat de ander er gewoon is voor mij. Wat me helpt is dat iemand mij vragen stelt. Open vragen; hoe ik me voel nu ik de dood in de ogen kijk, wat ik moeilijk vind of waar ik verdrietig om ben. Bijvoorbeeld: kan je beschrijven wat je denkt of voelt? Of: Heb je enig idee wat jou zou kunnen helpen? Ik zit nou eenmaal niet hetzelfde in elkaar als de ander, dus heb ik niets aan andermans oplossingen. Als ik door het gesprek zelf tot inzichten en oplossingen kom… is dat goud!”
Daarom hoopt ze dat kerkelijk werkers haar tip ter harte nemen; dat zij zich niet moeten verstoppen achter de bijbel, teksten of opmerkingen, tips of overtuigingen die als vlugge pleisters zouden moeten werken: “We hebben niets aan ‘gezalf’. Emoties moeten doorleefd worden, ook de ongenuanceerde emoties”, zegt ze. “Als jij geconfronteerd wordt met ziekte, ongemak, pijn en verdriet of met de eindigheid van het leven en je bent zelf gezond maar je wilt wel helpen… luister dan gewoon. Zeg gerust: dit is zo heftig, ik weet niet wat ik moet zeggen. Maar durf te blijven bij de pijn, laat de tranen maar gaan. We willen ten diepste gezien worden… dus kijk elkaar liefdevol aan en durf zo van betekenis te zijn als mens!”
Klik hier om naar het themadossier over eenzaamheid te gaan. Je vindt er achtergronden, materialen om met het thema aan de slag te gaan in de gemeente en ervaringsverhalen.
Wij komen in actie tegen eenzaamheid! Bekijk de actiewebsite www.samenvoorverbinding.nl van LPB media (waar Opkijken een onderdeel van is).